Lady Gaga Kimdir ?

Stefani Joanne Angelina Germanotta (İngilizce söyleyişi: /ˈstɛfəniː dʒərməˈnɑːtə/; d. 28 Mart 1986), bilinen sahne adıyla Lady Gaga, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı, kayıt prodüktörü, dansçı, aktivist, iş kadını, moda tasarımcısı, aktris ve hayırsever. New York'ta doğup büyüdü, müzik kariyerine odaklanmadan önce sırasıyla Katolik bir kız okulunda ve New York Üniversitesi'nde öğrenim gördü. Şarkı söylemeye Manhattan'da bir rock müzik sahnesinde başlayan sanatçı, daha sonraları 2007'de Interscope'un bir alt şirketi olan Streamline Records ile anlaştı. Buradaki ilk döneminde diğer sanatçılar için söz yazan Gaga, bir süre sonra Akon'ın ilgisini çekti. Lady Gaga'nın müzikal ve vokal yeteneğini beğenen Akon, onu yeni kurduğu Kon Live Distribution'a kattı.
Sanatçının 2008 yılında çıkan ilk albümü The Fame ticari ve eleştirel bir başarı yakaladı ve dünya genelindeki listelerde birinci oldu. Albümden çıkan "Just Dance" ve "Poker Face" single'ları uluslararası başarı elde ederek başta Billboard Hot 100 olmak üzere birçok ülkede 1 numaraya yükseldi. The Fame Ball Tour adlı turnesine çıktıktan sonra sanatçı The Fame Monster'ı yayınladı ve bu albümden çıkan "Bad Romance", "Telephone" ve "Alejandro" single'ları da dünya çapında hit oldular. Albümün başarısıyla on sekiz ay süren The Monster Ball Tour tüm zamanların en büyük hasılatını yapan turnelerden biri oldu. En son çıkardığı Born This Way albümü büyük müzik marketlerin çoğunun listesinde 1 numara olurken albümden çıkan "Born This Way", "Judas" ve "The Edge of Glory" single'ları da önemli başarı elde etti. Müzikal kariyerinin yanında yardım kuruluşlarında görev almaktadır ve LGBT aktivistliği yapmaktadır.
David Bowie, Michael Jackson, Madonna ve Freddie Mercury'den etkilenen Lady Gaga, giyimi, gösterileri ve video klipleriyle müzik endüstrisine yaptığı gösterişli, farklı ve sıradışı katkılarla tanınmaktadır. Sanatçı dünya genelinde 23 milyon albüm ve 64 milyon single satışıyla tüm zamanların en çok satan şarkıcıları arasında bulunmaktadır.[1] Ödülleri arasında beş Grammy Ödülü ve on üç MTV Video Müzik Ödülü bulunmaktadır. Lady Gaga 2010'dan beri Billboard tarafından Yılın Sanatçısı seçilmektedir, VH1'ın Müzikteki 100 Büyük Kadın listesinde dördüncü sırada yer almaktadır, Forbes tarafından hazırlanan listelerde düzenli olarak bulunmaktadır ve Time tarafından dünyadaki en etkili kişilerden biri olarak gösterilmektedir.[2][3] 2012 yılında Gaga $25 milyon kazançla Billboard'un 2011 yılının en çok kazananları listesinde dört numarada yer aldı.[4]

1986–2004: İlk dönem[değiştir]
Stefani Germanotta 28 Mart 1986'da Joseph ve Cynthia Germanotta adlı İtalyan asıllı Amerikan bir çiftin en büyük çocuğu olarak New York'ta dünyaya geldi.[5][6][7] Dört yaşında piyano çalmaya başlayan sanatçı, ilk piyano baladını on üç yaşında yazarak, bunu on dört yaşında canlı gösterilerde çaldı.[8] On bir yaşındayken, Manhattan'daki Juilliard School'a yazılan sanatçı, daha sonra bunun yerine Convent of the Sacred Heart adlı Katolik bir okula devam etti.[9][10] Kendisini bu okuldayken "çalışkan, disiplinli ama biraz da güvenilmez" olarak tanımlayan sanatçı, bir demecinde "Çok kışkırtıcı veya çok tuhaf olduğum için alay konusu olurdum. Bu yüzden biraz yumuşamaya karar verdim. Bu bana uymadı ve kendimi bir kaçık gibi hissettim."[11][12]
On yedi yaşında New York Üniversitesi'nin Tisch School of the Arts bölümüne girmeye hak kazanan sanatçı, burada müzik eğitimi alarak sanat, din, sosyal bilimler ve siyaset hakkında denemeler yazarak söz yazarlığı yeteneğini geliştirdi.[8][13] Bir süre sonra Gaga, bu okuldan ayrılarak müzik kariyerine odaklanmayı tercih etti.[14]
2005–07: Kariyer başlangıcı[değiştir]


"Lollapalooza 2007"'de Lady Gaga (sağda), Lady Starlight (solda) ile.
2005 yılında Island Def Jam Music Group'un yönecisi ve genel müdürü olan L. A. Reid, sanatçıyı ofisindeki koridorda şarkı söylerken duyunca Lady Gaga'yı Def Jam Recordings adlı kayıt şirketine dahil etti. Ancak üç ay geçtikten sonra buradan ayrıldı.[15] Yine de bu sıralarda sanatçının ilk şirketi aracılığıyla söz yazarı ve yapımcı RedOne ile tanışan Gaga, beraber çalışmaya başladılar.[16] RedOne ile beraber Mötley Crüe'nun "Girls, Girls, Girls" ve AC/DC'nin "T.N.T." adlı eserlerinden esinlenerek "Boys Boys Boys" adlı şarkıyı kaydeden sanatçı,[16][17] bir süre sonra ailesinden ayrı bir eve taşınarak Lower East Side'da Mackin Pulsifer ve SGBand gibi gruplarla beraber gösterilerde yer almaya başladı.[18] Bir süre sonra uyuşturucu kullanmaya başlayan Gaga, burlesque gösterilerinde yer aldı.[9] Sanatçı bu süreçten sonra babası tarafından anlaşılmadığını ve babasının birkaç ay boyunca kendisine küstüğünü belirmiştir.[9][17] Gaga'nın ilk şarkılarında yardımcı olan müzik yapımcısı Rob Fusari, sanatçının sesini Freddie Mercury'ye benzettiğini belirtmeye başladı ve sanatçının sahne adındaki Gaga'nın bulunmasında etkin rol oynadı.[19]
« Her gün, Stef stüdyoya geldiğinde ona merhaba demek yerine Queen'in "Radio Ga Ga" şarkısını söylemeye başlardım. Bu onun giriş şarkısıydı. Lady Gaga adı aslında bir teknik hataydı. Telefondan ona mesajla 'Radio Ga Ga' yazısını kodladım ama cihaz 'radio' sözcüğünü 'lady' olarak düzeltti. Sonra o bana tekrar mesaj attı ve "İşte bu!" dedi. O günden sonra onun adı Lady Gaga'ydı ve sürekli "Bir daha beni Stefani diye çağırmayın." demeye başlamıştı bile.[19] »
(Rob Fusari)


Ekim 2008'de bir barda konser veren Lady Gaga.
Sanatçı bu olayın ardından 'Lady Gaga' olarak tanınmaya başladı.[17] 2007 yılı boyunca, kendisine sahnedeki kıyafetlerini hazırlamada yardım eden Lady Starlight ile iş birliği yaptı.[20] İkili, "Lady Gaga and the Starlight Revue" adını verdikleri gösterilerle Mercury Lounge, The Bitter End ve Rockwood Music Hall gibi yerlerde sahneye çıktı.[21][22] Bunun dışında Gaga, "The Ultimate Pop Burlesque Rockshow" adındaki 1970'ler tarzı kurgusal roller üstlendi.[23][24] Gaga, Ağustos 2007'de Lady Starlight ile beraber Amerikan Lollapalooza müzik festivaline katılmaları için davet edildi.[25] İkilinin buradaki gösterileri olumlu eleştiriler topladı.[8][21] Başta avangart ve elektronik dans müziğine odaklanan Lady Gaga bir süre sonra pop ve çağdaş glam rock müziklerinden esinlerek melodiler bestelemeye başladı.[26] Bu süreç içinde Cricket Casey'in yazdığı The Portal in the Park adlı çocuk kitabı ile verilen iki disklik bir sesli kitap için iki şarkıda yer aldı. Bunun yanında "World Family Tree" ve "The Fountain of Truth" gibi şarkıları için Melle Mel'e eşlik etti.[27]
Rob Fusari, Lady Gaga ile bestelediği şarkıları, yapımcı arkadaşı Vincent Herbert'a yolladı.[28] Şarkıları beğenen Herbert hemen Gaga'yı kendi şirketi olan Streamline Records'a kaydettirdi.[29] Daha sonraları "beni keşfeden adam" olarak bahsedeceği Herbert için "Sanki pop müzik tarihini biz yapmışız gibi hissediyorum, ana zaten daha yapmaya devam edeceğiz" sözlerini söyledi.[28] Daha sonraları Sony/ATV Music Publishing tarafından satın alınan Famous Music Publishing altında çırak söz yazarı olarak çalışmış olan Gaga, Sony/ATV ile yayım anlaşması imzaladı.[30] Sonuç olarak Britney Spears, New Kids on the Block, Fergie ve Pussycat Dolls gibi oluşumların söz yazarlığını üstlenmesi için çağrıldı.[30] Interscope'ta çalıştığı süre içinde şarkıcı-söz yazarı Akon ile onun bir şarkısında arka vokal olarak görev aldığı zaman tanışan sanatçı, Akon'ın beğenisini topladı.[31] Akon, Gaga'yı Interscope-Geffen-A&M yöneticisi Jimmy Iovine'le tanıştırarak onu hem bu şirkete, hem de kendi şirketi olan Kon Live Distribution'a kattı.[15] Bir süre sonra da Akon tarafından "ayrıcalıklı oyuncu" olarak çağrılmaya başladı.[32] Gaga bir süre sonra yapımcı RedOne ile beraber bir haftalık çalışma sonucunda bir albüm hazırladı. [30] The Fame adlı bu albümde "Just Dance" ve "Poker Face" gibi uluslararası başarı kazanan şarkılar yer almaktaydı. Sanatçı bundan sonra beraber "Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)" adlı şarkı dahil birkaç şarkı bestelediği Interscope yapımcısı olan Martin Kierszenbaum tarafından kurulan Cherrytree Records'un listesine de adını ekledi.[30]
2008–10: The Fame ve The Fame Monster[değiştir]
2008 yılında Gaga, Los Angeles'a yerleşti. Sıkı bir çalışma sonunda ilk albümü The Fame'i bitirdi.[17] Albümde birden fazla müzik türünü bir araya getirdiğini belirten sanatçı bir demecinde "Def Leppard vurmalılarından alkış seslerine, metal vurmalılarından urban müzik vurmalılarına kadar her vurmalıya yer verdim" demiştir.[15] Bir süre sonra giyimi, sahne tasarımını ve ses sistemlerini üstlenen Haus of Gaga adındaki şirketle beraber çalışmaya başladı.[9] The Fame eleştirmenlerden genel olarak olumlu yorumla elde etti. Avusturya, Birleşik Krallık, Kanada, İrlanda gibi ülkelerin albüm listelerinde bir numaraya yükselen albüm, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri'nin albüm listelerinde ilk beşe girmeyi başardı.[33][34] Albümün ilk teklisi olan "Just Dance" 8 Nisan 2008'de yayımlandı. Bir süre sonra da Avustralya, Kanada, Hollanda, Birleşik Krallık, İrlanda ve Amerikan müzik listesinin zirvesine yükseldi.[35] Şarkı "En İyi Dans Kaydı" dalında Grammy ödülüne aday gösterildi.[36] İkinci tekli olan "Poker Face", 23 Eylül 2008 tarihinde yayımlandı ve yirmiye yakın ülkenin listesinin bir numarasına çıktı. Bunun yanında sanatçının Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ikinci ardışık bir numara şarkısı oldu.[37] Gaga bir süre sonra aynı şirkette çalıştığı New Kids on the Block grubuyla beraber, grubun konser turnesinin alt oluşumu olarak sahne almaya başladı.[38] Ancak başarılı satışların ardından sanatçı kendine ait olan ilk turu The Fame Ball Tour ile 12 Mart 2009'da Kuzey Amerika'yı dolaşarak konserler vermeye başladı.[39][40] Bunun dışında Mayıs 2009'da Pussycat Dolls grubunun World Domination Tour adındaki dünya turunun Birleşik Krallık ve Avustralya ayağında alt oluşum olarak konserlere çıktı. Bu konserler eleştirmenlerce olumlu eleştiriler topladı. Hatta öyle ki, bir yorumcu Gaga'nın "Pussycat Dolls'u sahne arkasına atttığını" belirtti.[41][42] Aynı sıralarda üçüncü tekli "LoveGame" yayımlandı. Şarkı için çekilen video klip, içeriğindeki uygunsuz görüntüler nedeniyle Avustralya'daki Network Ten kanalı tarafından yayınlanmadı.[43]


Gaga, 2009 yılında The Fame Ball Tour'da sahnede
Gaga Mayıs 2009'da Rolling Stone dergisinin her yıl bir aya mahsus bastığı 'Hot 100' temalı sayısında yarı-çıplak, plastik baloncuklardan oluşan bir kıyafet giymiş halde yer aldı.[44][45] Biseksüel olan Lady Gaga, daha sonraları cinsel eğilimini insanlara açıklamış olmaktan duyduğu pişmanlığı belirterek şu sözleri söyledi: "Eşcinsel topluluğu sırf sinirli görünmek adına kullanan bir insanmışım gibi görünmekten hoşlanmıyorum. Ben cinsellikte özgür bir kadınım ve sevdiğim şeyi severim. İnsanların bu konuda benim hakkımda bir şeyler yazmasını istemiyorum, çünkü sanki ben bunu benim sinirli ve gizli kapaklı olduğumu vurgulamak amaçlı yazdıklarını düşünüyorum".[46] Sanatçı ayrıca bir konserindeki izleyicilerine "Poker Face" adlı şarkısının bir erkekle yatarken bir kadın hakkında düşler kurmak hakkında olduğunu belitti.[47] Bunun yanında Wale'nin "Chillin" adlı şarkısında yer aldı.[48] 2009 MTV Video Müzik Ödülleri'nde kendisi ve "Paparazzi" adlı şarkısı için dokuz tane adaylık elde eden Gaga,[49] bunlardan üçünü elde etmeyi başardı.[50]
Ekim 2009'da Billboard dergisinin verdiği "Yılın Yükselen Yıldızı" ödülünü elde eden sanatçı,[51][52] 10 Ekim 2009'da Human Rights Campaign'in düzenlediği ulusal akşam yemeğine katıldı. Bunu izleyen dönemde Washington, D.C.'de düzenlenen National Equality March adlı yürüyüşe katılan Gaga, şu şekilde bir konuşma yaptı: "Müzik dünyasında halen çok büyük miktarda homofobi izleri var. [...] Bu yüzden bu yürüyüşe ben de katılıyorum".[53][54] Sanatçı John Lennon'ın "Imagine" şarkısını, sözleri Matthew Shepard'ın 1998'deki öldürülüşüne değinmek suretiyle değiştirerek seslendirdi.[53] Kasım 2009'a gelindiğinde 2008-2009 döneminde dünyayı dolaşırken kaydettiği yeni şarkıları ve bir önceki albümdeki şarkıları içeren The Fame Monster adlı stüdyo albümünü duyuran sanatçı, albümün ilk teklisi olan "Bad Romance"i yayımladı. Birleşik Krallık, Kanada, İrlanda, Finlandiya, Danimarka ve İsveç listelerinde zirveye yükselen şarkı, birçok dünya listesinin üst sıralarında yer aldı.[55][56] 11 Aralık 2009'da "Speechless" adlı şarkısını Kraliçe II. Elizabeth için seslendirdi.[57] Bundan sonra da The Monster Ball Tour adlı ikinci turnesini duyurdu.[58]
14 Ocak 2010'da Monster Ball turnesinin West Lafayette, Indiana'daki ayağında sahneye çıkmadan önce solunum sorunları nedeniyle konseri iptal eden Gaga'nın yorgunluk ve susuzluktan dolayı kalp ritmi düzeni bozukluğuna yakalandığı belirtildi.[59][60][61] Sanatçı daha sonraları Barbara Walters ile yaptığı röportajda, uzun süredir kendisinin interseksüel olduğunu öne süren bir şehir efsanesini reddetti. Gaga buna ek olarak şu açıklamayı yaptı: "Başta bu çok ilginç bir durumdu ve herkes az çok 'Bu gerçekten çok ilginç bir hikâye' diyordu. Bir bakıma ben kendimi çift cinsiyetli olarak gösteriyor ve çift cinsiyetli olmayı seviyordum".[62] 2009'daki 51. Grammy Ödülleri'nde ilk defa Grammy ödüllerine aday gösterilen Gaga, bu sene ödül kazanamasa da, ertesi yılki 52. Grammy Ödülleri'nde aday gösterildiği beş dalın ikisini kazanmayı başardı.[63] Bunun yanında 2010 BRIT Ödülleri'nde aday gösterildiği üç dalda da ödül kazandı.[64]
2011–günümüz: Born This Way ve Artpop[değiştir]
Gaga ikinci stüdyo albümü ve üçüncü büyük çalışması olan Born This Way'i 23 Mayıs 2011'de yayınladı. Elektronik müziğin metal, rock 'n' roll, pop ve ilahi tarzı melodiler ile balyoz etkisi yapan dans ritimleriyle bir evliliği olarak tanımlanan, "gece bizi uyutmayan ve korkutan" şeyler hakkında olduğu söylenen albüm Gaga tarafından "bir peruktan veya rujdan veya kahrolası bir et elbiseden çok daha derin birşey" olarak nitelendirildi ve Akon albümü dinledikten sonra Gaga'nın müziği "bir üst seviye"ye çıkardığı yorumunda bulundu.[65][66] Albüm piyasaya çıktıktan sonra değişik tarzı ve Gaga'nın vokal performansıyla müzik eleştirmenlerinden genelde olumlu geri dönüşler aldı.[67][68] Born This Way ABD'de ilk haftasında 1.108 milyon kopya satarak Billboard 200 listesine bir numaradan giriş yaptı ve yirmiden fazla ülkede listebaşı oldu.[69] Dünya genelinde 8 milyondan fazla satışa ek olarak Born This Way Gaga'nın üçüncü kez art arda aday gösterildiği Yılın Albümü Ödülü dahil üç Grammy Ödülü'ne aday gösterildi.[70] Mart 2012'de Gaga Born This Way satışları ve Monster Ball Tour geliri dahil $25.353.039 kazançla Billboard'un en çok kazananlar listesinde dördüncü sırada yer aldı.[4]


Gaga, 2011 yılında Roma'da
Albüm çıkmadan birkaç ay önce Gaga, "Born This Way", "Judas" ve "The Edge of Glory" single'ları ile tanıtım single'ı "Hair"'ı yayınladı. Albümle aynı adı taşıyan çıkış single'ı ilk kez Gaga'nın yumurta şeklinde bir araçtan çıkarak ırk ve cinsel tercihi ne olursa olsun herkesin kabul edilmesini vurguladığı bir performans ile 53. Grammy Ödülleri'nde söylendi. Single Billboard Hot 100 listesine bir numaradan giriş yaptı ve liste tarihinin on dokuzuncu bir numaradan giriş yapan ve toplamda bininci bir numaralı single'ı oldu.[71] ABD'de Ekim 2011 itibarıyla üç milyondan fazla dijital satış rakamına ulaşan single, Gaga'nın art arda iki milyon satış rakamını aşan sekizinci single'ı olurken Kasım 2011 itibarıyla dünya genelindeki 8.2 milyon kopya satışla Gaga'nın en çok satan beş single'ından biri oldu.[72] Eleştirmenler şarkıdaki sanatsal ve kültürel referanslara dikkat çektiler ve Gaga'nın gerçeküstü görüntüler arasında yeni bir ırk doğurduğu klibin konseptini övdüler.[73][74] Klibinde Gaga'nın Mecdelli Meryem'i canlandırdığı ve İncil'den İsa ve Yehuda gibi kişilerin de yer aldığı "Judas"' içerdiği dini referanslardan dolayı eleştirilirken klipte rahatsız edici birşeyin olmadığını düşünenlerin beğenisini kazandı.[75] "Judas" da önemli müzik marketlerinin çoğunda ilk 10'da yer alırken "The Edge of Glory" ilk olarak dijital ortamda büyük başarı yakaladı, daha sonra single olarak yayınlandı ve Gaga'nın "abartılı" çabalarından arınmış bir klip şarkıya eşlik etti.[76][77] "Yoü and I" ve "Marry the Night" albümün diğer single'ları olarak yayınlandı. İkisinin de "çılgın ve hırslı" klipleri cüretlerinden dolayı övgü topladı; fakat önceki iki single kadar başarılı olamadılar.[78] Gaga daha sonra Birleşik Krallık'ta 2011 yılının en çok çalınan ikinci sanatçısı oldu.[79]
Gaga müzikal çalışmalarına deneyimli sanatçı Tony Bennett ile "The Lady Is a Tramp" şarkısında düet yaparak devam etti.[80] Ayrıca Cher ile uzun zaman önce yazdığını ve nedense bir türlü albümüne koymadığını belirttiği "yoğun" ve "güzel" bir şarkıda düet yaptı.[81] Gaga animasyon filmi Gnomeo & Juliet için de Elton John ile düet yaptı. "Hello, Hello" şarkısı Gaga'nın vokali olmadan yayınlandı; ancak filmde düet versiyonu kullanıldı.[82][83] 2011 yılında canlı performanslarına devam eden Gaga, 13 Temmuz'da Sydney Town Hall'da tek sefere mahsus Born This Way'i tanıtmak için ve eski ABD Başkanı Bill Clinton'ın 65. doğum günü kutlamaları dolayısıyla sahne aldı. Gecede Gaga Marilyn Monroe'nun John F. Kennedy'ye yaptığı ünlü performansa atıfta bulunarak sarı peruk taktı ve "Yoü and I"'ın sözlerini değiştirdi.[84] Şükran Günü'nde Gaga'nın A Very Gaga Thanksgiving adlı programı ekrana geldi. Eleştirmenlerin övgüsünü alan ve 5.749 milyon Amerikalı izleyiciye ulaşan programı Gaga'nın dördüncü EP'si A Very Gaga Holiday takip etti.[85] Saturday Night Live'daki ikinci performansında albümden şarkılar söyleyip Justin Timberlake ve Andy Samberg ile skeçlerde yer aldı.[86] 20 Mayıs 2012'de Gaga, Simpsonlar'ın 23. sezonunun final bölümü "Lisa Goes Gaga"'da konuk oyuncu olarak rol aldı.[87] Bir ay sonra Coty, Inc. ile birlikte ilk parfümü Lady Gaga Fame'i satışa sundu.[88]


Gaga, The Born This Way Ball'da, 2012.
Born This Way albümüne destek niteliği taşıyan The Born This Way Ball, 27 Nisan 2012'de Güney Kore'nin başkenti Seul'da başladı.[89] Dünya genelinde 110 gösteriden oluşması beklenen turne, eleştirel ve ekonomik başarı yakalamasına rağmen birçok muhafazakâr yorumcu tarafından tanıtımı yapıldıktan kısa süre sonra kınandı. Cakarta'daki konser çeşitli dinlere mensup muhafazakâr grupların protestolarıyla karşılaştı ve 52.000 bilet birkaç gün içinde tükenmiş olmasına rağmen iptal edilmek zorunda kaldı.[90][91][92] Turne, Gaga'nın sağ kalçasında oluşan labral yırtık nedeniyle, 12 Şubat 2013'te sonlandırıldı.[93] 20 Şubat 2013'te bir ameliyat geçirdiğini kendi blogu üzerinden duyurdu.[94]
2012'nin başında Gaga, yapımcı Fernando Garibay ile çalışırken yeni albümün şarkılarının gelişmeye başladığını duyurdu.[95][96] Gaga'nın menejeri Vincent Herbert, Gaga'nın turne sırasında bir sonraki albümü için "çılgın ve harika şarkılar" üzerinde çalışacağını duyurdu.[97] 8 Haziran'da Gaga yeni şarkısını şirketine dinlettiğini tweetledi.[98] Gaga, albümün adının ARTPOP olacağını Ağustos 2012'de duyurdu.[99] Ayrıca daha önceden işbirliği yaptığı Tony Bennett ile ortak bir caz albümü hazırlamayı planladığını da belirtti.[100]